Συνέντευξη παραχώρησε στην αθλητική ιστοσελίδα balla.com, ο προπονητής της ομάδας μας Πέδρο Εμάνουελ.
Αναλυτικά:
Δεν συνηθίζετε να δίνετε συνεντεύξεις, άλλωστε αυτή είναι η πρώτη που παραχωρείτε στην Κύπρο. Προτιμάτε να μιλάτε στο γήπεδο;
Πάντα. Για μένα τα λόγια είναι πιο εύκολα, αλλά η πραγματική δουλειά είναι στο γήπεδο. Είναι σημαντική πάντα η απάντηση που πρέπει να δώσουμε στο γήπεδο και η δουλειά που κάνουμε για να πετύχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε.
Δεύτερη χρονιά στον Απόλλωνα. Πώς ξεκινά;
Πολύ διαφορετικά από πέρυσι. Όταν ήρθαμε, αρχές Ιουνίου, ήταν πολύ δύσκολο να φτιάξουμε ομάδα. Παίκτες σημαντικοί στην ομάδα ήταν τραυματίες ή προέρχονταν από μακρά αποχή και γι’ αυτό η αρχή ήταν δύσκολη. Δεύτερον, είχαμε πολύ λίγο χρόνο για προετοιμασία, είχαμε σχεδόν δύο εβδομάδες για το πρώτο επίσημο παιχνίδι στο Γιουρόπα Λιγκ που ήταν πολύ σημαντικό για εμάς και την ομάδα. Και γι’ αυτό έπρεπε να επιταχύνουμε τη διαδικασία και τη δουλειά που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα κάναμε σε 5-6 εβδομάδες έπρεπε να την κάνουμε σε 10-12 μέρες.
Το πιο σημαντικό όμως από όλα ήταν η διαθεσιμότητα όλων για να τα καταφέρουμε και να δουλέψουμε. Η διαθεσιμότητα όλων, της διοίκησης και του προέδρου που ήταν πάντα δίπλα μας για ό,τι συνέβαινε, των παικτών για να μάθουν τη φιλοσοφία της τεχνικής ηγεσίας. Γιατί όταν παίρνεις έναν προπονητή, παίρνεις κάποιες ιδέες κι αυτές οι ιδέες χρειάζονται χρόνο για να μεταλαμπαδευτούν στους παίκτες. Κάθε προπονητής έχει τις ιδέες του. Οπότε είναι σημαντικό να έχεις παίκτες που τις καταλαβαίνουν πρώτα και τις υλοποιούν στη συνέχεια στο γήπεδο. Αλλά γι’ αυτό χρειαζόμασταν χρόνο. Έτσι στην αρχή της σεζόν έπρεπε να μεταφέρουμε τις ιδέες μας πολύ γρήγορα και η απαιτητικότητα της διοργάνωσης, του Γιουρόπα Λιγκ, μας έκανε ακόμη πιο απαιτητικούς στη δουλειά μας.
Επομένως αυτή η χρονιά ξεκινά με καλύτερους οιωνούς για τον Απόλλωνα. Περισσότερος χρόνος ξεκούρασης για τους παίκτες, περισσότερος χρόνος για να σχεδιάσετε την ομάδα, ο προπονητής είναι ο ίδιος, η βάση παραμένει…
Ναι, πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο των απαιτήσεων. Πρώτα, πλέον είμαι πιο ταυτισμένος – κι αυτό είναι πολύ σημαντικό- όχι μόνο με την ομάδα, αλλά και με την χώρα, με την κουλτούρα της ομάδας και της χώρας, με το πρωτάθλημα, με τους παίκτες που έχουμε στο ρόστερ. Και το μεγάλο μέρος του ρόστερ, η βάση, συνεχίζει και φέτος. Δεν υπάρχουν πολλές αλλαγές στο ρόστερ.
Και ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι ξεκινάμε με σχεδόν όλους τους παίκτες στη διάθεσή μας, εκτός από 2-3 που έχουν κάποια προβλήματα τραυματισμών, υπάρχει επίσης περισσότερη ξεκούραση για τους παίκτες, ενώ πέρυσι ήταν πιο δύσκολα για τους παίκτες, υπήρχε λίγος χρόνος και αυξημένες απαιτήσεις, σχεδόν μόλις ξεκινήσαμε προπονήσεις είχαμε παιχνίδια. Φέτος είχαν ένα μήνα ξεκούρασης, αυτό είναι πιοφυσιολογικό. Και μετά, υπήρχαν ριζικές αλλαγές στο ρόστερ. Τώρα είναι διαφορετικά, έχουμε παίκτες με ποιότητα, που μπορούν να μας βοηθήσουν ακόμη περισσότερο, γι’ αυτό και τους εμπιστευόμαστε, κάποιοι ανανέωσαν, θέλουμε να αυξήσουμε την ποιότητα του ρόστερ για να βελτιώσουμε την ποιότητα του παιχνιδιού μας, γιατί και οι απαιτήσεις φέτος είναι μεγαλύτερες.
Το γεγονός ότι η ομάδα έχει τον κορμό από πέρυσι μπορεί να αποδειχτεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημα για τον Απόλλωνα;
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα πάντα σε μία ομάδα ποδοσφαίρου είναι οι παίκτες. Οι παίκτες κάνουν τη διαφορά. Το δικό μας μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι έχουμε μία καλή ομάδα. Μία ομάδα που θέλει να είναι καλύτερη. Και θέλει να είναι καλύτερη, γιατί και εμείς θέλουμε να ανεβάσουμε το επίπεδο των απαιτήσεων και αυτό που πετύχαμε πέρυσι, μία χρονιά πολύ δύσκολη για όλους. Όχι μόνο για τον προπονητή που ήταν νέος και δεν γνώριζε το πρωτάθλημα, αλλά και για πολλούς παίκτες που επίσης δεν το γνώριζαν και έπρεπε να παίξουν.
Ήταν επίσης πολύ δύσκολο για μία ομάδα -τη διοίκηση, τους οπαδούς- μετά από μία διετία με υψηλές προσδοκίες και απώλεια του τίτλου στα τελικά του στάδια, ήταν μία μεγάλη απογοήτευση. Ήταν λοιπόν μία δύσκολη χρονιά για όλους, για τη διοίκηση, τους παίκτες, τη τεχνική ηγεσία και φυσικά τον κόσμο που υποφέρει όταν δεν πάνε καλά τα πράγματα. Στο τέλος της χρονιάς είχαμε ένα ευτυχισμένο φινάλε, αλλά φέτος είναι μία διαφορετική χρονιά. Θέλουμε να βελτιώσουμε ό,τι κάναμε καλά πέρυσι και να βελτιώσουμε ό,τι γνωρίζουμε ότι πρέπει να βελτιώσουμε.
Μένουμε λίγο στην προηγούμενη χρονιά. Ποιος είναι ο απολογισμός του προπονητή; Καλό τέλος;
Ναι, το τέλος ήταν καλό. Υπήρχαν και δύσκολες στιγμές είναι η αλήθεια, στιγμές που τις περάσαμε και υποφέραμε όλοι μαζί. Πρώτα με τον ευρωπαϊκό αποκλεισμό από την Καμπάλα και τον τρόπο που αυτός ήρθε, με δύο πέναλτι, το ένα στις καθυστερήσεις, στην έδρα μας, όπως έγινε, που έκρινε ουσιαστικά την πρόκριση. Η ομάδα, οι παίκτες, η διοίκηση, έδειξαν χαρακτήρα σε εκείνη τη στιγμή, μία πολύ δύσκολη στιγμή για εμάς, μία στιγμή όπου υπήρχαν αυξημένες προσδοκίες. Καταφέραμε όμως να την ξεπεράσουμε με έναν τρόπο αρκετά θετικό.
Μετά στην αρχή του πρωταθλήματος είχαμε κάποια φυσιολογικά σκαμπανεβάσματα, μερικοί παίκτες ήταν ακόμη σε περίοδο προσαρμογής, κι εγώ επίσης έπρεπε να προσαρμοστώ στη φιλοσοφία της ομάδας και τη φιλοσοφία του κυπριακού πρωταθλήματος. Το τέλος όμως ήταν πολύ θετικό, με σημαντικές νίκες απέναντι σε καλές ομάδες, όπως κυρίως με την ΑΕΛ που είναι πάντα σημαντικά παιχνίδια για την πόλη και την ομάδα. Βέβαια υπήρχαν και οι δύσκολες στιγμές μέσα στη σεζόν, τις οποίες ξεπεράσαμε. Όπως η ήττα από την Ανόρθωση, σε ένα παιχνίδι που κερδίζαμε και δεν εξηγείται πώς το χάσαμε, ακόμη και για μένα που είμαι ο προπονητής, είναι στιγμές που δύσκολα εξηγούνται.
Και τότε η ομάδα αντέδρασε πολύ θετικά. Είχε ένα καλό νικηφόρο σερί στο πρωτάθλημα. Και φτάσαμε στο παιχνίδι με την ΑΕΚ, όπου προσπαθούσαμε να πλησιάσουμε στις πρώτες θέσεις και να μπούμε στη μάχη του τίτλου, όπως ήταν ο στόχος μας. Και τότε ήρθε ένα ακόμη απρόσμενο αρνητικό αποτέλεσμα, ένα αποτέλεσμα που μάλλον δεν θα επαναληφθεί την επόμενη δεκαετία. Αλλά αυτό είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό που έχει σημασία είναι η αντίδραση των παικτών στο γήπεδο μετά από εκείνες τις ήττες από ΑΕΚ και ΑΠΟΕΛ.
Μπήκαμε στην τελική φάση με ένα νέο στόχο: από τη στιγμή που δεν πλησιάσαμε στις πρώτες θέσεις, θέλαμε την τρίτη θέση. Είχαμε πετύχει ήδη σημαντικές νίκες, όπως επί του ΑΠΟΕΛ –στην έδρα του- που πήρε μετά το πρωτάθλημα, και οι παίκτες πίστεψαν ότι είναι εφικτό. Στα πλέι οφ κάναμε δέκα πολύ ποιοτικά παιχνίδια, κάτι που δεν μας εξέπληξε, γιατί γνωρίζαμε την ποιότητα της ομάδας. Αλλά αυτό είναι μερικές φορές δύσκολο στο ποδόσφαιρο και ειδικά στο κυπριακό ποδόσφαιρο που ζει υπό διαρκή κριτική και αρκετές φορές αρνητική, αλλά η αρνητική κριτική συνήθως δεν βοηθά τους παίκτες. Και είναι κάτι που συμβαίνει στην Κύπρο και αναμφίβολα μπορεί να επηρεάσει την σταθερότητα και τη συνέχεια της δουλειάς που γίνεται σε μία ομάδα.
Καταφέραμε να κλείσουμε τη σεζόν θετικά, γι’ αυτό και μίλησα και ευτυχισμένο φινάλε, γιατί κατά τη διάρκεια της χρονιάς είχαμε καλές και κακές στιγμές. Γνωρίζαμε όμως ότι μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι και να μπούμε στην ιστορία της ομάδας, θέλαμε να κατακτήσουμε κάτι. Και τα καταφέραμε και γι’ αυτό ευθύνονται κυρίως οι παίκτες, γιατί έχουν τρομερή ταπεινότητα και φοβερή ικανότητα στη δουλειά, παίκτες με δυνατή νοοτροπία και χαρακτήρα που μπορούσαν να ανέβουν στις δύσκολες στιγμές και σε στιγμές κριτικής – στο ποδόσφαιρο βέβαια υπάρχει η κριτική πάντα. Αυτό για μένα δίνει ικανοποίηση.
Και έμεινα και φέτος εδώ, γιατί αναμφίβολα βλέπω μία ομάδα στην οποία μπορώ να συνεισφέρω για να συνεχίσει να εξελίσσεται, μία ομάδα που δεν επαναπαύεται σε ό,τι κατέκτησε αυτή τη χρονιά, αλλά θέλουμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε και να παλεύουμε για να επαναληφθούν οι επιτυχίες στο παρόν και στο μέλλον.
Είπατε για την ανανέωση. Αντιλαμβάνομαι ότι είστε απόλυτα ικανοποιημένος στον Απόλλωνα…
Ναι, πιστεύω ότι στο ποδόσφαιρο, όπως και στη ζωή, η ευτυχία μας ξεκινά από το να αισθανόμαστε καλά. Κι εγώ αισθάνομαι καλά στον Απόλλωνα, αισθάνομαι ότι έχω μεγάλη στήριξη, κι αυτό συνέβαινε πάντα, και από τη διοίκηση και τον πρόεδρο Νίκο, έναν άνθρωπο αναμφίβολα με όραμα κι έναν τρόπο σκέψης λίγο διαφορετικό για την Κύπρο που δίνει μία σταθερότητα, και με τις κακές στιγμές που λογικά υπήρχαν στην σεζόν, αλλά και με στιγμές μεγάλης ευτυχίας. Γιατί υπήρχαν και τέτοιες στιγμές ευτυχίας και ικανοποίησης.
Βλέπω επίσης οπαδούς που είναι παθιασμένοι και το ποδόσφαιρο πρέπει να το ζεις με πάθος. Μου το έχουν μεταφέρει με φυσιολογικό τρόπο, θέλουν να κερδίζουν, όπως θέλουμε και εμείς, αν και δεν είναι πάντα δυνατό αυτό. Μερικές φορές δεν κερδίζουμε όσο συχνά θα θέλαμε και τότε πρέπει να δουλέψουμε για να τους φέρουμε πάλι κοντά μας και να πιστέψουν σε εμάς και ότι μπορούμε να πετύχουμε κάτι καλό. Στο τέλος, όχι μόνο στον τελικό, αλλά συνολικά στα τελευταία παιχνίδια τα καταφέραμε, δείξαμε ότι μπορούμε να πετύχουμε κάτι διαφορετικό για την ομάδα και το κάτι διαφορετικό είναι να πάρουμε τρόπαια.
Για να απαντήσω και στην ερώτησή σου, η ικανοποίηση που μένω εδώ δεν είναι μόνο γιατί αισθάνομαι καλά, αλλά και αισθάνομαι ότι μπορούμε να αρχίσουμε να πετύχουμε όμορφα πράγματα για την ομάδα και να συνεχίσουμε ό,τι έχει αρχίσει η ομάδα, γιατί έχει τη δυναμική γι’ αυτό, πάνω από όλα όμως γιατί θέλουμε να κατακτήσουμε τίτλους.
Πριν πάμε στη νέα σεζόν, να μείνουμε λίγο ακόμη στην προηγούμενη. Είπατε για την ικανοποίηση που νιώσατε με το Κύπελλο. Ήταν και ανταμοιβή των κόπων μιας χρονιάς;
Ναι, αναμφίβολα. Δεν θα έμενα όμως μόνο στον τελικό και στην κατάκτηση του Κυπέλλου που ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Η δουλειά είχε γίνει, με ποιότητα όπως έδειξε πολλές φορές η ομάδα, αλλά έλειπε κάτι σημαντικό. Κι αυτό ήταν το Κύπελλο. Πιστεύω ότι γενικά η τελική φάση που κάναμε στο πρωτάθλημα ήταν εκπληκτική. Πήραμε τόσους βαθμούς στα πλέι οφ και μας ξεπέρασε εκεί μόνο ο πρωταθλητής ΑΠΟΕΛ. Πιστεύω ότι αυτό δείχνει στην πράξη ότι η ομάδα, παρά τα όποια προβλήματα, κατάφερε να φτάσει στο φινάλε με μεγάλη ικανότητα να είναι ανταγωνιστική, να παλεύει σε όλα τα παιχνίδια, από αυτά τα δέκα ματς χάσαμε μόνο από την Ομόνοια στην έδρα μας. Αυτό δείχνει την ικανότητά μας σ’ αυτή τη μάχη. Σίγουρα όμως η κατάκτηση του Κυπέλλου ήταν αυτό το κάτι παραπάνω, η έξτρα ευχαρίστηση, που χρειαζόταν και άξιζε η ομάδα.
Πέρυσι παίζατε κυρίως με έναν επιθετικό, προς το τέλος με δύο. Φέτος τι να περιμένουμε;
Να τα περιμένετε όλα (σ.σ. γελάει). Γιατί πιστεύω ότι η αξία ενός προπονητή κι ενός τεχνικού επιτελείου είναι να αξιοποιεί την ποιότητα των παικτών του. Κατ’ εμέ ο προπονητής πρέπει να είναι πάντα παρών. Αν έχει καλούς παίκτες, πρέπει να βρει τον τρόπο, ώστε η ομάδα να αξιοποιεί και να απολαμβάνει την ποιότητά τους. Παίζαμε με έναν επιθετικό και φτάσαμε μετά να παίζουμε συχνά με δύο, τον Μάγκλιτσα και τον Γκιέ, προφανώς γιατί αυτοί οι δύο παίκτες ήταν πολύ σημαντικοί για την ομάδα μας. Μας έδιναν πολύ σημαντικά πράγματα, τα καταφέρναμε και μ’ αυτό τον τρόπο κέρδισε δυναμική η ομάδα, μέσω της ποιότητας των παικτών, δυναμική που χρειαζόταν η ομάδα και αισθανόμουν ότι μπορούσαν να δώσουν. Το ότι έχω κάποιες ιδέες στο παιχνίδι και κάποιο τρόπο σκέψης δεν σημαίνει ότι δεν έχω και εναλλακτικές, και φέτος ακόμη περισσότερο με τον Πίεχ, εναλλακτικές που μας επιτρέπουν να έχουμε αυτή την ποιότητα στο παιχνίδι μας.
Καταλαβαίνω ότι θα πρέπει να περιμένουμε τα παιχνίδια. Δεν θα μας πείτε με ποιο σύστημα θα παίζει η ομάδα τη νέα σεζόν…
Και κάτι που εμένα μου αρέσει ως προπονητής είναι να μπορέσω να μεταφέρω στους παίκτες κάτι σημαντικό: τις εναλλαγές μέσα στο παιχνίδι. Το παιχνίδι δεν είναι στατικό, δεν είναι προβλέψιμο, έχει διάφορες συνθήκες. Σε ένα ματς μπορεί να έχουμε έναν τρόπο παιχνιδιού, σε ένα άλλο ματς να έχουμε άλλον. Αλλάζουν οι αντίπαλοι. Πάντα πρέπει να παίζουν οι καλύτεροι παίκτες, η καλύτερη ενδεκάδα για να αντιμετωπίζουμε τους αντιπάλους μας. Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης μου, να αξιοποιώ τους παίκτες με την ποιότητα που έχουν. Αυτή είναι η δουλειά μας ως τεχνικό επιτελείο, να δούμε με ποιοι παίκτες δίνουν το καλύτερο, οι παίκτες που είναι ποιοτικοί θα πρέπει να δίνουν το καλύτερο για την ομάδα μας. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύουμε.
Φέτος η επίθεση αναμένεται να είναι ακόμη πιο δυνατή με τον Πίεχ, με τον Μάγκλιτσα από την αρχή, με τον Γκιέ. Μπορεί να χαρακτηριστεί ονειρεμένη επίθεση για μία ομάδα;
Πιστεύω ότι κάθε προπονητής θέλει αυτή την ποιότητα. Κι εμείς τώρα έχουμε τρεις επιθετικούς με ποιότητα και πιστεύουμε ότι μπορούν να μας δώσουν αυτό που χρειαζόμαστε στο παιχνίδι. Το αν θα παίξουμε με έναν επιθετικό ή δύο ή ακόμη και τρεις αν χρειαστεί θα καθοριστεί από το τι χρειάζεται κάθε φορά η ομάδα και πώς μπορεί να αξιοποιήσει τους παίκτες. Ο Πίεχ προσφέρει συναγωνισμό, ανεβάζει το επίπεδο, ο Αμπραάμ και ο Μάγκλιτσα έκαναν μία τέλεια χρονιά, διαφορετική ο Μάγκλιτσα από τον Ιανουάριο, αλλά και ο Αμπραάμ είχε μία σεζόν πολύ σταθερή κι αυτό είναι σημαντικό για εμάς. Ο Πίεχ έρχεται να μας δώσει, όχι μόνο παραπάνω ποιότητα, αλλά και παραπάνω συναγωνισμό. Μόνο ο συναγωνισμός αυξάνει την ποιότητα και το επίπεδο των παικτών ατομικά. Διότι ο παίκτης προσπαθεί να ξεπεράσει εαυτόν για να αποδείξει ότι είναι ανταγωνιστικός για να μπορέσει να παίξει.
Πέρα από αυτούς τους τρεις παίκτες στην επίθεση, υπάρχουν κι άλλοι στα πλάγια ή πίσω, όπως ο Ζοάο Πέδρο, ο Παπουλής, ο Ντα Σίλβα… Να περιμένουμε έναν πιο επιθετικογενή Απόλλωνα, με περισσότερα γκολ, τη νέα σεζόν;
Αυτός είναι ο στόχος. Να φτιάξουμε μία τέτοια ομάδα. Γιατί το ποδόσφαιρο είναι γκολ. Τώρα πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες και να έχουμε την ποιότητα, ποιότητα ατομική των παικτών και ποιότητα συνολικά του παιχνιδιού μας, για να συμβεί αυτό. Η ποιότητα του παιχνιδιού μας θα μας επιτρέψει να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, πιο εύστοχοι και με δυναμική που θα κάνει την ομάδα να πετυχαίνει περισσότερα γκολ.
Ο Ζοάο Πέδρο είναι σαν μεταγραφή για τον Απόλλωνα. Πόσο σημαντική είναι η παραμονή του;
Πάρα πολύ σημαντική. Μπορούμε να δούμε τη στατιστική που μας βοηθά. Τα νούμερα λένε πολλά. Και λένε ότι ήταν ο πρώτος στις ασίστ, δίνει πολλές ασίστ κι ήταν πολύ σημαντικός για την ομάδα μας. Όπως ήταν και ο Παπουλής σε πολλές στιγμές. Σε κάποιες άλλες όχι, και λόγω εκείνης της τιμωρίας, κατά τη γνώμη μου άδικης. Η ομάδα έδειξε ότι είχε και εναλλακτικές, όπως για παράδειγμα ο Βασιλείου. Ο Βασιλείου μπήκε στην ομάδα όταν είχε τραυματισμούς ή τιμωρίες και έδειξε ότι ήταν σημαντικός όταν τον χρειάστηκε η ομάδα. Πιστεύω ότι αυτό έκανε την ομάδα μας δυνατή, γιατί έχουμε παίκτες έτοιμους, ακόμη κι όταν δεν παίζουν πολύ, παίκτες που όταν καλούνται να παίξουν ανταποκρίνονται. Είναι παίκτες που πιστεύουμε, παίκτες που χρειαζόμαστε, δημιουργούν συναγωνισμό και παράλληλα όταν έρθει η ευκαιρία τους είναι εκεί για να βοηθήσουν την ομάδα.
Να μείνουμε λίγο παραπάνω στον Παπουλή. Πόσο σημαντικό είναι να έχετε έναν παίκτη που δεν είναι φορ, αλλά βάζει τόσα γκολ;
Είναι θεμελιώδες. Ένας παίκτης όπως ο Παπουλής είναι παίκτης που μπορεί να κάνει τη διαφορά σε μία ομάδα. Αν και παίζει στα φτερά, του αρέσει να συγκλίνει και έτσι βρίσκεται κοντά στην περιοχή, κι αυτό είναι σημαντικό, όπως και τα τελειώματά του. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν ο τελικός του Κυπέλλου. Αυτός είναι ο Παπουλής, ένας Παπουλής χαρούμενος, διαθέσιμος, που αρέσει στον κόσμο. Είχε και κάποια μέτρια διαστήματα μέσα στη σεζόν όπου δεν ήταν «παρών», είτε λόγω φυσικής κατάστασης, είτε γιατί όλοι οι παίκτες περνούν φάσεις και ρίχνουν ρυθμό.
Είναι σ’ αυτές τις περιπτώσεις που πολλές φορές οι φίλαθλοι είναι απαιτητικοί και δεν θέλουν τέτοιες περιόδους, αλλά κι αυτό (σ.σ.: η αντίδραση της εξέδρας) μερικές φορές επηρεάζει την απόδοση ενός παίκτη. Και μόνο ένας παίκτης που έχει δυνατή νοοτροπία μπορεί να το ξεπεράσει, όπως ο Παπουλής που έφτασε στο τέλος της σεζόν σε εκπληκτική φόρμα και έκανε τη διαφορά στην ομάδα μας με τα γκολ του που τα χρειαζόμαστε.
Πάμε στον Ντα Σίλβα. Έχετε δεχτεί κριτική κάποιες φορές γιατί τον χρησιμοποιήσατε στα πλάγια… Τι απαντάτε;
Δεν υπάρχει λόγος να απαντήσω, γιατί είναι επιλογές που κάνει ο προπονητής πρέπει να κάνει. Σέβομαι την κριτική πάντα, όταν είναι δημιουργική. Είναι λογικό, πάντα πρέπει να αποδέχεσαι την κριτική. Ήταν μία στιγμή που χρειαζόμασταν τον Άλεξ σε μία διαφορετική θέση. Χρειαζόμασταν ταχύτητα. Είχα δει πού έπαιζε ο Άλεξ και στην ΑΕΚ, πόσες φορές είχε παίξει εκεί στα πλάγια. Έτσι συμβαίνουν τα πράγματα μερικές φορές. Εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή χρειαζόμασταν παίκτες για τα πλάγια και είχαμε έναν παίκτη ποιοτικό που μπορούσε να μας δώσει αυτό που η ομάδα χρειαζόταν εκείνη τη στιγμή. Κι αυτός μπόρεσε να το κάνει, έκανε πολύ καλά παιχνίδια, άλλα λιγότερο καλά, αλλά αυτή είναι η ζωή ενός ποδοσφαιριστή. Και ο προπονητής πρέπει να ζει μ’ αυτό.
Ο Στογιάνοβιτς είναι πολυσύνθετος για εσάς, μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε σε διάφορες θέσεις…
Και πιστεύω ότι ο Λούκα μπορεί να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο, είναι νέος, με νοοτροπία, του αρέσει να δουλεύει, μπαίνει στη διάθεση της ομάδας, είναι σημαντικό ότι έχει αυτή τη νοοτροπία. Του αρέσει να βελτιώνεται, έκανε πάρα πολύ καλή σεζόν και πιστεύω ότι μπορεί και ακόμη καλύτερα. Είναι πολυσύνθετος και επίσης, αν δούμε τους αριθμούς, θα δούμε ότι αυτή τη χρονιά έβαλε πολλά γκολ, ήταν πρώτος σκόρερ. Αν και είναι μέσος –και έχει παίξει ως εσωτερικός μέσος, ως οχτάρι, ως δεκάρι- έχει ικανότητα στο τελείωμα και πάνω από όλα έχει την απαιτούμενη φυσική κατάσταση. Για το ποδόσφαιρο που θέλω στην ομάδα μου μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Έχετε μιλήσει πολλές φορές για τη σημασία του Μπρούνο Βάλε. Τον έχετε χαρακτηρίσει τον καλύτερο τερματοφύλακα στην Κύπρο…
Εγώ δεν έχω καμία αμφιβολία. Το ξαναλέω. Είναι ο πιο ολοκληρωμένος γκολκίπερ του πρωταθλήματος. Ήρεμος, σταθερός, ποιοτικός, ικανός και με τα χέρια και με τα πόδια. Μεταδίδει ηρεμία στην ομάδα κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, κυρίως για την αμυντική γραμμή. Με τον Μπρούνο πίσω αισθανόμαστε πολύ πιο ήρεμοι για να του επιστρέψουμε τη μπάλα. Αναμφίβολα αυτή τη σεζόν απέδειξε τη σημασία του στην ομάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι συμπαίκτες του τον σέβονται και είναι ένας από τους αρχηγούς, όχι μόνο γιατί είναι από τους πιο παλιούς στην ομάδα, αλλά κυρίως για το τι άνθρωπος είναι, γι’ αυτό που εκπροσωπεί, όχι μόνο για τους συμπαίκτες του, αλλά και σε προσωπικό, κοινωνικό επίπεδο. Για όλα αυτά θεωρώ τον Μπρούνο τον καλύτερο τερματοφύλακα που έχουμε στην Κύπρο.
Αναφερόμενοι στην επιτυχία των χειμερινών μεταγραφών, στεκόμαστε κυρίως στον Μάγκλιτσα, αλλά επιτυχημένη ήταν και η μεταγραφή του Μακρίδη, αν και είχε την ατυχία με τον τραυματισμό…
Στη χειμερινή μεταγραφική περίοδο όλες οι ομάδες θέλουν να πετύχουν. Είναι σαν τους χειρούργους, όπως οι γιατροί πριν την επέμβαση, πρέπει να είναι πολύ ακριβείς. Ο Μακρίδης έφερε στην ομάδα κάτι που χρειαζόμασταν. Μην ξεχνάμε και τον Σατσέτι που ήταν εκτός για αρκετό καιρό. Ήταν και αυτός πολύ σημαντικός αυτή τη χρονιά. Αναμφίβολα ο Μακρίδης και ο Σατσέτι είναι παίκτες που παίζουν στην ίδια θέση, αλλά είναι εντελώς διαφορετικοί παίκτες και δίνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα στην ομάδα. Αν μιλήσουμε για τον Μακρίδη, θα πρέπει να μιλήσουμε και για τον Σατσέτι. Ο Μακρίδης ήταν μία σημαντική μεταγραφή και ήρθε σε μία δύσκολη περίοδο, ήταν μία μεταγραφή που προκάλεσε αίσθηση επειδή προερχόταν από τον ΑΠΟΕΛ, είναι ένας παίκτης με χαρακτήρα, ένας παίκτης με προσωπικότητα, που ξέρει τι να κάνει, γι’ αυτό και έγινε φυσιολογικά η ενσωμάτωσή του και πρόσθεσε ποιότητα στην ομάδα.
Ο Σακέτι κάνει αυτό που χρειάζεται μία ομάδα, είναι εργάτης, παίκτης με τρομερή ψυχή. Είχε αυτή την ατυχία με την τιμωρία που τον κράτησε εκτός και έδωσε την ευκαιρία σε άλλους παίκτες να παίξουν, και προφανώς και στον Μακρίδη. Αυτό είναι το ποδόσφαιρο, οι στιγμές, να εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες, να παλεύεις για τις ευκαιρίες.
Αν μιλάμε γι’ αυτό, θα πρέπει να μιλήσουμε και για τον Νούνο και τον Μάριο. Κάποιες φορές έπαιξε ως μπακ ο Ζοάο Πέδρο, γιατί χρειαζόμασταν περισσότερη επιθετικότητα και περισσότερες ασίστ. Αλλά ο Μάριος όταν είχε την ευκαιρία, έδειξε την ικανότητα του και όχι τυχαία έπαιξε και στον τελικό του Κυπέλλου, γιατί έδειξε ότι εκείνη τη στιγμή ήταν ο καλύτερος σε εκείνη τη θέση, και αυτή ήταν η απόφασή μου. Και πιστεύω ότι αυτό υπάρχει στο ποδόσφαιρο και δεν πρέπει να το βλέπουμε ως πρόβλημα. Οι παίκτες μάχονται για τις ευκαιρίες και δείχνουν εκεί την σημασία τους στην ομάδα.
Για μένα παίζει πάντα αυτός που είναι πιο σημαντικός στην ομάδα, ανεξάρτητα από το όνομα, ανεξάρτητα από το τι σκέφτονται μερικές φορές οι φίλαθλοι ότι είναι το καλύτερο. Εγώ είμαι ο προπονητής και πρέπει να πάρω τις αποφάσεις, αν και ξέρω ότι μπορεί να δεχτώ κριτική, και εδώ στην Κύπρο ακόμη πιο εύκολα.
Για παράδειγμα, κατά τη γνώμη μου δεν έχουμε μόνο τον καλύτερο τερματοφύλακα στην Κύπρο, αλλά και τον καλύτερο κεντρικό αμυντικό. Κύπριος, ποιοτικός, που μπορεί να βελτιωθεί κι άλλο, κατά τη γνώμη μου μπορεί να εξελιχθεί πολύ, είναι πάνω στη στιγμή της καθιέρωσης. Και πιστεύω ότι αυτή η σεζόν είναι μία μεγάλη πρόκληση και γι’ αυτόν. Ο Αγγελής πρέπει να δείξει ξανά ότι είναι παίκτης με ποιότητα, είναι ένας παίκτης που εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία του και φέτος όλος ο κόσμος περιμένει –και αυτός επίσης- πολλά, αλλά είναι παίκτης που μπορεί να δώσει ακόμη περισσότερα.
Δεν είχα σκοπό να ρωτήσω για πολλούς παίκτες, γιατί δεν γνώριζα αν θα θέλατε να μιλήσετε πολύ γι’ αυτό, βλέπω όμως ότι μιλάτε ούτως ή άλλως για όλους σχεδόν τους παίκτες σας με τα καλύτερα λόγια…
Για μένα το ποδόσφαιρο και οι ομάδες είναι οι παίκτες. Και είναι σημαντικό τι σκέφτεται ο προπονητής για τους ποδοσφαιριστές, τι σκέφτονται οι παίκτες για τον προπονητή, γιατί αυτός ο συνδυασμός ιδεών κάνει μία ομάδα δυνατή. Και με ικανοποιεί να βλέπω τους παίκτες μου να ταυτίζονται με τον τρόπο παιχνιδιού μας. Και γι’ αυτό δουλεύουμε και παλεύουμε καθημερινά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον προπονητή και είναι αυτό που του δίνει καθημερινά ικανοποίηση ,να αισθάνεται και να βλέπει εξέλιξη, όχι μόνο στην ομάδα, αλλά και ατομικά σε κάθε παίκτη, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της ομάδας.
Οι παίκτες εμπνέονται περισσότερο όταν ο προπονητής τους υπήρξε μεγάλος παίκτης;
Εγώ έχω πολύ συγκεκριμένη άποψη για την καριέρα μου. Δεν ήμουν μεγάλος παίκτης. Ήμουν ένας παίκτης που κατέκτησε πολλά πράγματα, αυτό είναι διαφορετικό.
Με καριέρα τόσων χρόνων στην Πόρτο λέτε πως δεν ήσασταν μεγάλος παίκτης;
Καταλαβαίνω αυτό που λες, αλλά η μεγάλη μου διαφορά στην καριέρα μου ως παίκτης και αυτό που μεταφέρω και ως προπονητής ήταν αυτό, ότι πάντα πίστευα σ’ αυτό που έκανα και στο τι μπορούσα να κάνω για να βοηθήσω την ομάδα μου κι αυτό ήταν πάντα καθοριστικό για μένα ως παίκτης. Μιλάμε για την Πόρτο, γιατί ήμουν τα περισσότερα χρόνια και κατέκτησα πολλούς τίτλους, αλλά ήμουν και σε μία ομάδα μικρή, όπως η Μποαβίστα, και στο μοναδικό πρωτάθλημα που έχει στα 110 χρόνια της ιστορίας της ήμουν εκεί, κι αυτό για μένα είναι σημαντικό, είναι ικανοποίηση για μένα το ότι ήμουν εκεί και πάλεψα γι’ αυτό. Έτσι έκανα καριέρα, με τη σκέψη να βοηθώ, να συνεισφέρω, να μάχομαι. Γι’ αυτό λέω ότι δεν ήμουν μεγάλος παίκτης, αλλά παίκτης που κατέκτησε πολλά πράγματα. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Κι αυτή είναι η ικανοποίησή μου για την καριέρα μου ως παίκτης και αυτό που προσπαθώ να μεταδώσω και ως προπονητής.
Πάμε λίγο και στην άμυνα. Πέρυσι η ομάδα ξεκίνησε πολύ δυνατά στην άμυνα, αλλά προς το τέλος δεχόταν πολλά γκολ. Τι να περιμένουμε φέτος;
Θα προσπαθήσουμε να βελτιωθούμε και να επαναφέρουμε την σταθερότητα που είχαμε στην αρχή της σεζόν. Κάποια πράγματα όμως είναι σχετικά. Ο τρόπος που παίζαμε στο τέλος διέφερε από τον τρόπο που παίζαμε στην αρχή. Είδα όταν ήρθα ότι τα προηγούμενα χρόνια η ομάδα δεχόταν πολλά γκολ. Έβαζε πολλά γκολ, αλλά δεχόταν και πολλά. Έχανε με σκορ 5-2, 4-2, σκορ μεγάλα. Ήταν μία από τις ανάγκες που είδαμε στην ομάδα όταν ήρθαμε, να δώσουμε σταθερότητα στην ομάδα για να μπορέσουμε μετά να εφαρμόσουμε αυτό που θέλαμε.
Επίσης δεν ξεκινούσαμε τη σεζόν με το πρωτάθλημα, αλλά με το Γιουρόπα Λιγκ. Στα τέσσερα πρώτα παιχνίδια δεν δεχτήκαμε γκολ κι αυτό για εμάς ήταν θεμελιώδες, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και οι παίκτες που ήταν στην ομάδα και οι παίκτες που είχαν έρθει.
Μετά έχει σημασία και πότε δέχεσαι το γκολ, μπορεί αυτό να καθορίσει το παιχνίδι. Άλλες φορές δεχόμασταν πρώτοι γκολ και έπρεπε να το ανατρέχουμε, άλλες φορές είχαμε λιγότερες απειλές, άλλες βάζαμε πρώτοι γκολ και παίζαμε διαφορετικά. Αναμφίβολα, αν και αμυντικός μου αρέσει να παίζουμε επιθετικά, για μένα το ποδόσφαιρο ζει από τα γκολ και το θέαμα στο ποδόσφαιρο είναι τα γκολ. Η ομάδα μας όμως έχει και την ικανότητα να είναι ενωμένη και να αμύνεται και με τους έντεκα παίκτες, κάτι που είναι δύσκολο συχνά στο ποδόσφαιρο. Κι αυτό είναι στα υπέρ των παικτών, έχουν τη νοοτροπία να βοηθούν και να δουλεύουν όταν δεν έχουμε τη μπάλα. Γιατί το ποδόσφαιρο γίνεται ολοένα και πιο ισορροπημένο, δεν είναι όπως σε ματς της Μπαρσελόνα που έχει 80% κατοχή της μπάλας. Τα παιχνίδια στο πρωτάθλημά μας είναι πιο ισορροπημένα.
Το αγαπημένο θέμα των οπαδών είναι οι μεταγραφές. Πρώτα από όλα, ικανοποιημένος με τις μεταγραφές μέχρι τώρα;
Πρώτα, πρέπει να δουλέψουμε σοβαρά και να έχουμε κάποια παιχνίδια για να μπορέσουμε να εκφέρουμε άποψη τελική. Δεν θέλαμε και δεν θέλουμε να κάνουμε πολλές μεταγραφές. Έχουμε και το όριο των ξένων παικτών, η κυπριακή αγορά είναι πιο περιορισμένη και δεν μπορούμε να κινηθούμε πολύ εκεί. Αυτό που κάνουμε μέχρι τώρα είναι συγκεκριμένες μεταγραφές σε θέσεις που πιστεύουμε ότι έχουμε περισσότερο ανάγκη. Και μ’ αυτό τον περιορισμό των ξένων θα πρέπει να είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί, πάντα με στόχο να βελτιώσουμε την ομάδα.
Υπάρχει βιασύνη για τις μεταγραφές που λείπουν; Τις θέλετε για τα πρώτα ευρωπαϊκά παιχνίδια ή προτιμάτε να περιμένετε μέχρι να βρείτε τους κατάλληλους παίκτες;
Θα προσπαθήσουμε, αλλά αυτό εξαρτάται και από το τι προσφέρει η αγορά. Δεν θα κάνουμε μεταγραφές για να κάνουμε. Έχουμε 2-3 αποφάσεις να πάρουμε τις επόμενες μέρες, γιατί είναι κάτι που χρειάζεται η ομάδα. Δεν θα κάνουμε μεταγραφές, γιατί πρέπει να φέρουμε έναν παίκτη τώρα. Αν δεν έχει την ποιότητα που θέλουμε για την ομάδα, σίγουρα δεν θα κάνουμε τη μεταγραφή.
Είναι γεγονός ότι λείπει ένας αριστερός εξτρέμ και ένας ή δύο στόπερ;
Είμαι οπαδός του Απόλλωνα ή δημοσιογράφος και βλέπω τον Απόλλωνα. Βλέπω ότι υπάρχουν μία-δύο θέσεις όπου χρειάζονται ακόμη μεταγραφές. Χρειαζόμαστε τουλάχιστον έναν στόπερ κι έναν ακραίο επιθετικό, αλλά ο ακραίος επιθετικός δεν είναι τόσο μεγάλη ανάγκη, αφού έχουμε τον Ζοάο Πέδρο, τον Παπουλή, τον Πίττα.
Θα είναι εξτρέμ και για τις δύο πλευρές ή αριστερός;
Θα δείξει από το τι προσφέρει η αγορά. Αν υπάρχει κάτι καλό, θα το φέρουμε. Αν δεν υπάρχει, δεν θα φέρουμε.
Το θέμα των στόπερ εξαρτάται και από τον Φρέιρε. Μπορεί να είναι αυτός ο ένας από τους δύο στόπερ;
Μπορεί να είναι ο Φρέιρε ο ένας. Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένας παράγοντας είναι οι θέσεις ξένων και κοινοτικών, αυτό για μένα που είμαι προπονητής έχει μεγάλη σημασία. Έχει σημασία στην τελική μου απόφαση.
Δεν έχετε αποφασίσει επομένως αν θα είναι δύο στόπερ ή ένας στόπερ και ο Φρέιρε…
Είναι όλα στο τραπέζι. Θα πάρουμε την καλύτερη απόφαση για την ομάδα.
Δεν έχουν γραφτεί πολλά ονόματα η αλήθεια είναι για τον αμυντικό του Απόλλωνα. Ένα που γράφεται πολύ είναι αυτό του Βόλοβικ της Σαχτάρ… Σας ενδιαφέρει;
Μίλησα για τον Φρέιρε, γιατί ο Φρέιρε ήταν στην ομάδα πέρυσι και έκανε πολύ καλή χρονιά. Νομίζω ότι δεν έχει νόημα να μιλάμε για άλλους παίκτες που δεν είναι στην ομάδα. Μίλησα για τον Φρέιρε που έκανε πολύ καλή σεζόν, αλλά υπάρχει ο περιορισμός με τις θέσει ξένων και εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα.
Ψάχνετε επίσης παίκτες κάτω των 21;
Πάντα ψάχνουμε ποιότητα. Και τον Ανδρέα Καρό τον πήραμε, γιατί είδαμε ποιότητα, είδαμε δυναμική για να μας βοηθήσει και στο μέλλον μπορεί να είναι σημαντικός για την ομάδα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και αυτούς τους παίκτες, όπως και τους νεαρούς παίκτες που προέρχονται από τις ακαδημίες μας, όπως ο Ψίχας, ο Πίττας, παίκτες που μας έχουν δείξει πως έχουν ικανότητα και θα συνεχίσουν να εξελίσσονται, γιατί πιστεύω ότι αυτοί είναι το μέλλον της ομάδας.
Αν η ομάδα προχωρήσει και μπει στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ, θα γίνει μεταγραφικό μπαμ ή δεν θα περιμένετε μέχρι τότε;
Όχι, δεν θα πάρουμε αποφάσεις μ’ αυτό το κριτήριο. Δεν εξαρτώνται οι μεταγραφές μας από τους ομίλους. Ότι είναι από τους βασικούς μας στόχους να είμαστε στους ομίλους δεν θα το κρύψω. Και γι’ αυτό θα δουλέψουμε.
Αντιλαμβάνομαι ότι δεν θέλετε να πείτε πολλά για τις μεταγραφές…
Δεν θα έχει ενδιαφέρον και δεν μου αρέσει να μιλήσω απλά για να μιλήσω. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει αυτός ο περιορισμός με τους ξένους και τους κοινοτικούς. Ξέρουμε τις ανάγκες της ομάδας. Αναμφίβολα και φυσιολογικά η θέση του στόπερ είναι αυτή τη στιγμή θεμελιώδης για εμάς. Θα αποφασίσουμε τις επόμενες μέρες γι’ αυτό. Τα υπόλοιπα είναι δευτερεύοντα και όχι τόσο σημαντικά. Και πολύ περισσότερο τα ονόματα, γιατί είναι πολλά…
Πάμε λίγο και στην καθημερινότητά σας. Πώς είναι η ζωή στην Κύπρο;
Εδώ στη Λεμεσό είναι φανταστικά. Από την πρώτη μέρα αισθάνθηκα πολύ καλά, με υποδέχτηκαν πολύ καλά, όχι μόνο η ομάδα, αλλά και ο κόσμος. Αισθάνομαι πολύ όμορφα, όπως και η οικογένειά μου. Πιστεύω ότι δεν είναι μόνο οι συνθήκες της δουλειάς, αλλά και οι συνθήκες της ζωής. Και η Κύπρος έχει μεγάλη ποιότητα ζωής και μπορείς να ζήσεις άνετα, ειδικά στη Λεμεσό, μία πόλη που τα έχει όλα. Είναι όμορφα και είμαι ικανοποιημένος με τη ζωή εδώ, όπως και η οικογένειά μου.
Σας έχει ακολουθήσει και η οικογένεια από πέρυσι…
Ανά περιόδους ναι, γιατί τα παιδιά μου πάνε σε σχολείο στην Πορτογαλία και μερικές φορές δεν είναι τόσο εύκολο να είναι εδώ. Όποτε μπορούν, όμως, είναι εδώ. Το πιο σημαντικό είναι πως μας υποδέχτηκαν όπως θα ήμασταν στην Πορτογαλία. Κάποιος νέος που έρχεται και θέλει να αισθάνεται καλά σε μία πόλη και μία χώρα, το βρίσκει εδώ. Με υποδέχτηκαν όλοι πολύ καλά και με αντιμετωπίζουν με σεβασμό και στο δρόμο, στο εστιατόριο, στο ξενοδοχείο οι άνθρωποι, όχι μόνο οι φίλαθλοι του Απόλλωνα. Μου αρέσει να σέβομαι τους άλλους και αισθάνομαι ότι και οι άλλοι με σέβονται.
Σας έτυχε κάποιο περίεργο περιστατικό στο δρόμο;
Φυσιολογικά πράγματα. Λένε περισσότερα στο γήπεδο, όπως είναι λογικό (σ.σ.: γελάει). Μου μιλούν νορμάλ, με ευγενικό τρόπο, μερικές φορές μου λένε τη γνώμη τους, αλλά όχι κάτι αξιοπερίεργο. Μου αρέσει να σέβομαι και να με σέβονται. Κι αυτό αισθάνομαι ότι λαμβάνω, όχι μόνο για τη δουλειά μας, αλλά και για το πώς είμαστε ως άνθρωποι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για κάποιον που έρχεται από το εξωτερικό.
Αντέχετε τη ζέστη;
Αυτό είναι πιο δύσκολο, ειδικά τώρα που ήρθα από την Πορτογαλία και υπήρχε μεγάλη διαφορά στη θερμοκρασία, εδώ είχαμε 12-13 βαθμούς παραπάνω! Και η υγρασία επίσης. Είναι δύσκολο κυρίως για τις προπονήσεις, γι’ αυτό και γίνονται οι πολύ πρωί ή πολύ αργά, γιατί διαφορετικά δεν υπάρχουν οι συνθήκες για να γίνει καλή προπόνηση. Αλλά αν εξαιρέσουμε αυτό, η ποιότητα ζωής είναι πολύ καλή. Οι οπαδοί είναι παθιασμένοι με την ομάδα, οπαδοί που απολύτως λογικά θέλουν να κερδίζουν, όπως και εμείς. Και μας το δείχνουν.
Πιο δύσκολη η ζέστη ή η οδήγηση από αριστερά στην αρχή;
(σ.σ.: γελάει) Και τα δύο πολύ δύσκολα! Ήταν πολύ δύσκολη και η οδήγηση, αλλά σιγά – σιγά τα καταφέραμε.
Η συνέντευξη πάρθηκε πριν ολοκληρωθεί το θέμα με τον Φρέιρε που τελικά έκλεισε αλλού.
Συνέντευξη παραχώρησε στην αθλητική ιστοσελίδα balla.com, ο προπονητής της ομάδας μας Πέδρο Εμάνουελ.
Αναλυτικά:
Δεν συνηθίζετε να δίνετε συνεντεύξεις, άλλωστε αυτή είναι η πρώτη που παραχωρείτε στην Κύπρο. Προτιμάτε να μιλάτε στο γήπεδο;
Πάντα. Για μένα τα λόγια είναι πιο εύκολα, αλλά η πραγματική δουλειά είναι στο γήπεδο. Είναι σημαντική πάντα η απάντηση που πρέπει να δώσουμε στο γήπεδο και η δουλειά που κάνουμε για να πετύχουμε τα αποτελέσματα που θέλουμε.
Δεύτερη χρονιά στον Απόλλωνα. Πώς ξεκινά;
Πολύ διαφορετικά από πέρυσι. Όταν ήρθαμε, αρχές Ιουνίου, ήταν πολύ δύσκολο να φτιάξουμε ομάδα. Παίκτες σημαντικοί στην ομάδα ήταν τραυματίες ή προέρχονταν από μακρά αποχή και γι’ αυτό η αρχή ήταν δύσκολη. Δεύτερον, είχαμε πολύ λίγο χρόνο για προετοιμασία, είχαμε σχεδόν δύο εβδομάδες για το πρώτο επίσημο παιχνίδι στο Γιουρόπα Λιγκ που ήταν πολύ σημαντικό για εμάς και την ομάδα. Και γι’ αυτό έπρεπε να επιταχύνουμε τη διαδικασία και τη δουλειά που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα κάναμε σε 5-6 εβδομάδες έπρεπε να την κάνουμε σε 10-12 μέρες.
Το πιο σημαντικό όμως από όλα ήταν η διαθεσιμότητα όλων για να τα καταφέρουμε και να δουλέψουμε. Η διαθεσιμότητα όλων, της διοίκησης και του προέδρου που ήταν πάντα δίπλα μας για ό,τι συνέβαινε, των παικτών για να μάθουν τη φιλοσοφία της τεχνικής ηγεσίας. Γιατί όταν παίρνεις έναν προπονητή, παίρνεις κάποιες ιδέες κι αυτές οι ιδέες χρειάζονται χρόνο για να μεταλαμπαδευτούν στους παίκτες. Κάθε προπονητής έχει τις ιδέες του. Οπότε είναι σημαντικό να έχεις παίκτες που τις καταλαβαίνουν πρώτα και τις υλοποιούν στη συνέχεια στο γήπεδο. Αλλά γι’ αυτό χρειαζόμασταν χρόνο. Έτσι στην αρχή της σεζόν έπρεπε να μεταφέρουμε τις ιδέες μας πολύ γρήγορα και η απαιτητικότητα της διοργάνωσης, του Γιουρόπα Λιγκ, μας έκανε ακόμη πιο απαιτητικούς στη δουλειά μας.
Επομένως αυτή η χρονιά ξεκινά με καλύτερους οιωνούς για τον Απόλλωνα. Περισσότερος χρόνος ξεκούρασης για τους παίκτες, περισσότερος χρόνος για να σχεδιάσετε την ομάδα, ο προπονητής είναι ο ίδιος, η βάση παραμένει…
Ναι, πρέπει να ανεβάσουμε το επίπεδο των απαιτήσεων. Πρώτα, πλέον είμαι πιο ταυτισμένος – κι αυτό είναι πολύ σημαντικό- όχι μόνο με την ομάδα, αλλά και με την χώρα, με την κουλτούρα της ομάδας και της χώρας, με το πρωτάθλημα, με τους παίκτες που έχουμε στο ρόστερ. Και το μεγάλο μέρος του ρόστερ, η βάση, συνεχίζει και φέτος. Δεν υπάρχουν πολλές αλλαγές στο ρόστερ.
Και ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι ξεκινάμε με σχεδόν όλους τους παίκτες στη διάθεσή μας, εκτός από 2-3 που έχουν κάποια προβλήματα τραυματισμών, υπάρχει επίσης περισσότερη ξεκούραση για τους παίκτες, ενώ πέρυσι ήταν πιο δύσκολα για τους παίκτες, υπήρχε λίγος χρόνος και αυξημένες απαιτήσεις, σχεδόν μόλις ξεκινήσαμε προπονήσεις είχαμε παιχνίδια. Φέτος είχαν ένα μήνα ξεκούρασης, αυτό είναι πιοφυσιολογικό. Και μετά, υπήρχαν ριζικές αλλαγές στο ρόστερ. Τώρα είναι διαφορετικά, έχουμε παίκτες με ποιότητα, που μπορούν να μας βοηθήσουν ακόμη περισσότερο, γι’ αυτό και τους εμπιστευόμαστε, κάποιοι ανανέωσαν, θέλουμε να αυξήσουμε την ποιότητα του ρόστερ για να βελτιώσουμε την ποιότητα του παιχνιδιού μας, γιατί και οι απαιτήσεις φέτος είναι μεγαλύτερες.
Το γεγονός ότι η ομάδα έχει τον κορμό από πέρυσι μπορεί να αποδειχτεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημα για τον Απόλλωνα;
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα πάντα σε μία ομάδα ποδοσφαίρου είναι οι παίκτες. Οι παίκτες κάνουν τη διαφορά. Το δικό μας μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι έχουμε μία καλή ομάδα. Μία ομάδα που θέλει να είναι καλύτερη. Και θέλει να είναι καλύτερη, γιατί και εμείς θέλουμε να ανεβάσουμε το επίπεδο των απαιτήσεων και αυτό που πετύχαμε πέρυσι, μία χρονιά πολύ δύσκολη για όλους. Όχι μόνο για τον προπονητή που ήταν νέος και δεν γνώριζε το πρωτάθλημα, αλλά και για πολλούς παίκτες που επίσης δεν το γνώριζαν και έπρεπε να παίξουν.
Ήταν επίσης πολύ δύσκολο για μία ομάδα -τη διοίκηση, τους οπαδούς- μετά από μία διετία με υψηλές προσδοκίες και απώλεια του τίτλου στα τελικά του στάδια, ήταν μία μεγάλη απογοήτευση. Ήταν λοιπόν μία δύσκολη χρονιά για όλους, για τη διοίκηση, τους παίκτες, τη τεχνική ηγεσία και φυσικά τον κόσμο που υποφέρει όταν δεν πάνε καλά τα πράγματα. Στο τέλος της χρονιάς είχαμε ένα ευτυχισμένο φινάλε, αλλά φέτος είναι μία διαφορετική χρονιά. Θέλουμε να βελτιώσουμε ό,τι κάναμε καλά πέρυσι και να βελτιώσουμε ό,τι γνωρίζουμε ότι πρέπει να βελτιώσουμε.
Μένουμε λίγο στην προηγούμενη χρονιά. Ποιος είναι ο απολογισμός του προπονητή; Καλό τέλος;
Ναι, το τέλος ήταν καλό. Υπήρχαν και δύσκολες στιγμές είναι η αλήθεια, στιγμές που τις περάσαμε και υποφέραμε όλοι μαζί. Πρώτα με τον ευρωπαϊκό αποκλεισμό από την Καμπάλα και τον τρόπο που αυτός ήρθε, με δύο πέναλτι, το ένα στις καθυστερήσεις, στην έδρα μας, όπως έγινε, που έκρινε ουσιαστικά την πρόκριση. Η ομάδα, οι παίκτες, η διοίκηση, έδειξαν χαρακτήρα σε εκείνη τη στιγμή, μία πολύ δύσκολη στιγμή για εμάς, μία στιγμή όπου υπήρχαν αυξημένες προσδοκίες. Καταφέραμε όμως να την ξεπεράσουμε με έναν τρόπο αρκετά θετικό.
Μετά στην αρχή του πρωταθλήματος είχαμε κάποια φυσιολογικά σκαμπανεβάσματα, μερικοί παίκτες ήταν ακόμη σε περίοδο προσαρμογής, κι εγώ επίσης έπρεπε να προσαρμοστώ στη φιλοσοφία της ομάδας και τη φιλοσοφία του κυπριακού πρωταθλήματος. Το τέλος όμως ήταν πολύ θετικό, με σημαντικές νίκες απέναντι σε καλές ομάδες, όπως κυρίως με την ΑΕΛ που είναι πάντα σημαντικά παιχνίδια για την πόλη και την ομάδα. Βέβαια υπήρχαν και οι δύσκολες στιγμές μέσα στη σεζόν, τις οποίες ξεπεράσαμε. Όπως η ήττα από την Ανόρθωση, σε ένα παιχνίδι που κερδίζαμε και δεν εξηγείται πώς το χάσαμε, ακόμη και για μένα που είμαι ο προπονητής, είναι στιγμές που δύσκολα εξηγούνται.
Και τότε η ομάδα αντέδρασε πολύ θετικά. Είχε ένα καλό νικηφόρο σερί στο πρωτάθλημα. Και φτάσαμε στο παιχνίδι με την ΑΕΚ, όπου προσπαθούσαμε να πλησιάσουμε στις πρώτες θέσεις και να μπούμε στη μάχη του τίτλου, όπως ήταν ο στόχος μας. Και τότε ήρθε ένα ακόμη απρόσμενο αρνητικό αποτέλεσμα, ένα αποτέλεσμα που μάλλον δεν θα επαναληφθεί την επόμενη δεκαετία. Αλλά αυτό είναι το ποδόσφαιρο. Αυτό που έχει σημασία είναι η αντίδραση των παικτών στο γήπεδο μετά από εκείνες τις ήττες από ΑΕΚ και ΑΠΟΕΛ.
Μπήκαμε στην τελική φάση με ένα νέο στόχο: από τη στιγμή που δεν πλησιάσαμε στις πρώτες θέσεις, θέλαμε την τρίτη θέση. Είχαμε πετύχει ήδη σημαντικές νίκες, όπως επί του ΑΠΟΕΛ –στην έδρα του- που πήρε μετά το πρωτάθλημα, και οι παίκτες πίστεψαν ότι είναι εφικτό. Στα πλέι οφ κάναμε δέκα πολύ ποιοτικά παιχνίδια, κάτι που δεν μας εξέπληξε, γιατί γνωρίζαμε την ποιότητα της ομάδας. Αλλά αυτό είναι μερικές φορές δύσκολο στο ποδόσφαιρο και ειδικά στο κυπριακό ποδόσφαιρο που ζει υπό διαρκή κριτική και αρκετές φορές αρνητική, αλλά η αρνητική κριτική συνήθως δεν βοηθά τους παίκτες. Και είναι κάτι που συμβαίνει στην Κύπρο και αναμφίβολα μπορεί να επηρεάσει την σταθερότητα και τη συνέχεια της δουλειάς που γίνεται σε μία ομάδα.
Καταφέραμε να κλείσουμε τη σεζόν θετικά, γι’ αυτό και μίλησα και ευτυχισμένο φινάλε, γιατί κατά τη διάρκεια της χρονιάς είχαμε καλές και κακές στιγμές. Γνωρίζαμε όμως ότι μπορούσαμε να πετύχουμε κάτι και να μπούμε στην ιστορία της ομάδας, θέλαμε να κατακτήσουμε κάτι. Και τα καταφέραμε και γι’ αυτό ευθύνονται κυρίως οι παίκτες, γιατί έχουν τρομερή ταπεινότητα και φοβερή ικανότητα στη δουλειά, παίκτες με δυνατή νοοτροπία και χαρακτήρα που μπορούσαν να ανέβουν στις δύσκολες στιγμές και σε στιγμές κριτικής – στο ποδόσφαιρο βέβαια υπάρχει η κριτική πάντα. Αυτό για μένα δίνει ικανοποίηση.
Και έμεινα και φέτος εδώ, γιατί αναμφίβολα βλέπω μία ομάδα στην οποία μπορώ να συνεισφέρω για να συνεχίσει να εξελίσσεται, μία ομάδα που δεν επαναπαύεται σε ό,τι κατέκτησε αυτή τη χρονιά, αλλά θέλουμε να συνεχίσουμε να δουλεύουμε και να παλεύουμε για να επαναληφθούν οι επιτυχίες στο παρόν και στο μέλλον.
Είπατε για την ανανέωση. Αντιλαμβάνομαι ότι είστε απόλυτα ικανοποιημένος στον Απόλλωνα…
Ναι, πιστεύω ότι στο ποδόσφαιρο, όπως και στη ζωή, η ευτυχία μας ξεκινά από το να αισθανόμαστε καλά. Κι εγώ αισθάνομαι καλά στον Απόλλωνα, αισθάνομαι ότι έχω μεγάλη στήριξη, κι αυτό συνέβαινε πάντα, και από τη διοίκηση και τον πρόεδρο Νίκο, έναν άνθρωπο αναμφίβολα με όραμα κι έναν τρόπο σκέψης λίγο διαφορετικό για την Κύπρο που δίνει μία σταθερότητα, και με τις κακές στιγμές που λογικά υπήρχαν στην σεζόν, αλλά και με στιγμές μεγάλης ευτυχίας. Γιατί υπήρχαν και τέτοιες στιγμές ευτυχίας και ικανοποίησης.
Βλέπω επίσης οπαδούς που είναι παθιασμένοι και το ποδόσφαιρο πρέπει να το ζεις με πάθος. Μου το έχουν μεταφέρει με φυσιολογικό τρόπο, θέλουν να κερδίζουν, όπως θέλουμε και εμείς, αν και δεν είναι πάντα δυνατό αυτό. Μερικές φορές δεν κερδίζουμε όσο συχνά θα θέλαμε και τότε πρέπει να δουλέψουμε για να τους φέρουμε πάλι κοντά μας και να πιστέψουν σε εμάς και ότι μπορούμε να πετύχουμε κάτι καλό. Στο τέλος, όχι μόνο στον τελικό, αλλά συνολικά στα τελευταία παιχνίδια τα καταφέραμε, δείξαμε ότι μπορούμε να πετύχουμε κάτι διαφορετικό για την ομάδα και το κάτι διαφορετικό είναι να πάρουμε τρόπαια.
Για να απαντήσω και στην ερώτησή σου, η ικανοποίηση που μένω εδώ δεν είναι μόνο γιατί αισθάνομαι καλά, αλλά και αισθάνομαι ότι μπορούμε να αρχίσουμε να πετύχουμε όμορφα πράγματα για την ομάδα και να συνεχίσουμε ό,τι έχει αρχίσει η ομάδα, γιατί έχει τη δυναμική γι’ αυτό, πάνω από όλα όμως γιατί θέλουμε να κατακτήσουμε τίτλους.
Πριν πάμε στη νέα σεζόν, να μείνουμε λίγο ακόμη στην προηγούμενη. Είπατε για την ικανοποίηση που νιώσατε με το Κύπελλο. Ήταν και ανταμοιβή των κόπων μιας χρονιάς;
Ναι, αναμφίβολα. Δεν θα έμενα όμως μόνο στον τελικό και στην κατάκτηση του Κυπέλλου που ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Η δουλειά είχε γίνει, με ποιότητα όπως έδειξε πολλές φορές η ομάδα, αλλά έλειπε κάτι σημαντικό. Κι αυτό ήταν το Κύπελλο. Πιστεύω ότι γενικά η τελική φάση που κάναμε στο πρωτάθλημα ήταν εκπληκτική. Πήραμε τόσους βαθμούς στα πλέι οφ και μας ξεπέρασε εκεί μόνο ο πρωταθλητής ΑΠΟΕΛ. Πιστεύω ότι αυτό δείχνει στην πράξη ότι η ομάδα, παρά τα όποια προβλήματα, κατάφερε να φτάσει στο φινάλε με μεγάλη ικανότητα να είναι ανταγωνιστική, να παλεύει σε όλα τα παιχνίδια, από αυτά τα δέκα ματς χάσαμε μόνο από την Ομόνοια στην έδρα μας. Αυτό δείχνει την ικανότητά μας σ’ αυτή τη μάχη. Σίγουρα όμως η κατάκτηση του Κυπέλλου ήταν αυτό το κάτι παραπάνω, η έξτρα ευχαρίστηση, που χρειαζόταν και άξιζε η ομάδα.
Πέρυσι παίζατε κυρίως με έναν επιθετικό, προς το τέλος με δύο. Φέτος τι να περιμένουμε;
Να τα περιμένετε όλα (σ.σ. γελάει). Γιατί πιστεύω ότι η αξία ενός προπονητή κι ενός τεχνικού επιτελείου είναι να αξιοποιεί την ποιότητα των παικτών του. Κατ’ εμέ ο προπονητής πρέπει να είναι πάντα παρών. Αν έχει καλούς παίκτες, πρέπει να βρει τον τρόπο, ώστε η ομάδα να αξιοποιεί και να απολαμβάνει την ποιότητά τους. Παίζαμε με έναν επιθετικό και φτάσαμε μετά να παίζουμε συχνά με δύο, τον Μάγκλιτσα και τον Γκιέ, προφανώς γιατί αυτοί οι δύο παίκτες ήταν πολύ σημαντικοί για την ομάδα μας. Μας έδιναν πολύ σημαντικά πράγματα, τα καταφέρναμε και μ’ αυτό τον τρόπο κέρδισε δυναμική η ομάδα, μέσω της ποιότητας των παικτών, δυναμική που χρειαζόταν η ομάδα και αισθανόμουν ότι μπορούσαν να δώσουν. Το ότι έχω κάποιες ιδέες στο παιχνίδι και κάποιο τρόπο σκέψης δεν σημαίνει ότι δεν έχω και εναλλακτικές, και φέτος ακόμη περισσότερο με τον Πίεχ, εναλλακτικές που μας επιτρέπουν να έχουμε αυτή την ποιότητα στο παιχνίδι μας.
Καταλαβαίνω ότι θα πρέπει να περιμένουμε τα παιχνίδια. Δεν θα μας πείτε με ποιο σύστημα θα παίζει η ομάδα τη νέα σεζόν…
Και κάτι που εμένα μου αρέσει ως προπονητής είναι να μπορέσω να μεταφέρω στους παίκτες κάτι σημαντικό: τις εναλλαγές μέσα στο παιχνίδι. Το παιχνίδι δεν είναι στατικό, δεν είναι προβλέψιμο, έχει διάφορες συνθήκες. Σε ένα ματς μπορεί να έχουμε έναν τρόπο παιχνιδιού, σε ένα άλλο ματς να έχουμε άλλον. Αλλάζουν οι αντίπαλοι. Πάντα πρέπει να παίζουν οι καλύτεροι παίκτες, η καλύτερη ενδεκάδα για να αντιμετωπίζουμε τους αντιπάλους μας. Αυτός είναι ο τρόπος σκέψης μου, να αξιοποιώ τους παίκτες με την ποιότητα που έχουν. Αυτή είναι η δουλειά μας ως τεχνικό επιτελείο, να δούμε με ποιοι παίκτες δίνουν το καλύτερο, οι παίκτες που είναι ποιοτικοί θα πρέπει να δίνουν το καλύτερο για την ομάδα μας. Αυτός είναι ο τρόπος που δουλεύουμε.
Φέτος η επίθεση αναμένεται να είναι ακόμη πιο δυνατή με τον Πίεχ, με τον Μάγκλιτσα από την αρχή, με τον Γκιέ. Μπορεί να χαρακτηριστεί ονειρεμένη επίθεση για μία ομάδα;
Πιστεύω ότι κάθε προπονητής θέλει αυτή την ποιότητα. Κι εμείς τώρα έχουμε τρεις επιθετικούς με ποιότητα και πιστεύουμε ότι μπορούν να μας δώσουν αυτό που χρειαζόμαστε στο παιχνίδι. Το αν θα παίξουμε με έναν επιθετικό ή δύο ή ακόμη και τρεις αν χρειαστεί θα καθοριστεί από το τι χρειάζεται κάθε φορά η ομάδα και πώς μπορεί να αξιοποιήσει τους παίκτες. Ο Πίεχ προσφέρει συναγωνισμό, ανεβάζει το επίπεδο, ο Αμπραάμ και ο Μάγκλιτσα έκαναν μία τέλεια χρονιά, διαφορετική ο Μάγκλιτσα από τον Ιανουάριο, αλλά και ο Αμπραάμ είχε μία σεζόν πολύ σταθερή κι αυτό είναι σημαντικό για εμάς. Ο Πίεχ έρχεται να μας δώσει, όχι μόνο παραπάνω ποιότητα, αλλά και παραπάνω συναγωνισμό. Μόνο ο συναγωνισμός αυξάνει την ποιότητα και το επίπεδο των παικτών ατομικά. Διότι ο παίκτης προσπαθεί να ξεπεράσει εαυτόν για να αποδείξει ότι είναι ανταγωνιστικός για να μπορέσει να παίξει.
Πέρα από αυτούς τους τρεις παίκτες στην επίθεση, υπάρχουν κι άλλοι στα πλάγια ή πίσω, όπως ο Ζοάο Πέδρο, ο Παπουλής, ο Ντα Σίλβα… Να περιμένουμε έναν πιο επιθετικογενή Απόλλωνα, με περισσότερα γκολ, τη νέα σεζόν;
Αυτός είναι ο στόχος. Να φτιάξουμε μία τέτοια ομάδα. Γιατί το ποδόσφαιρο είναι γκολ. Τώρα πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες και να έχουμε την ποιότητα, ποιότητα ατομική των παικτών και ποιότητα συνολικά του παιχνιδιού μας, για να συμβεί αυτό. Η ποιότητα του παιχνιδιού μας θα μας επιτρέψει να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, πιο εύστοχοι και με δυναμική που θα κάνει την ομάδα να πετυχαίνει περισσότερα γκολ.
Ο Ζοάο Πέδρο είναι σαν μεταγραφή για τον Απόλλωνα. Πόσο σημαντική είναι η παραμονή του;
Πάρα πολύ σημαντική. Μπορούμε να δούμε τη στατιστική που μας βοηθά. Τα νούμερα λένε πολλά. Και λένε ότι ήταν ο πρώτος στις ασίστ, δίνει πολλές ασίστ κι ήταν πολύ σημαντικός για την ομάδα μας. Όπως ήταν και ο Παπουλής σε πολλές στιγμές. Σε κάποιες άλλες όχι, και λόγω εκείνης της τιμωρίας, κατά τη γνώμη μου άδικης. Η ομάδα έδειξε ότι είχε και εναλλακτικές, όπως για παράδειγμα ο Βασιλείου. Ο Βασιλείου μπήκε στην ομάδα όταν είχε τραυματισμούς ή τιμωρίες και έδειξε ότι ήταν σημαντικός όταν τον χρειάστηκε η ομάδα. Πιστεύω ότι αυτό έκανε την ομάδα μας δυνατή, γιατί έχουμε παίκτες έτοιμους, ακόμη κι όταν δεν παίζουν πολύ, παίκτες που όταν καλούνται να παίξουν ανταποκρίνονται. Είναι παίκτες που πιστεύουμε, παίκτες που χρειαζόμαστε, δημιουργούν συναγωνισμό και παράλληλα όταν έρθει η ευκαιρία τους είναι εκεί για να βοηθήσουν την ομάδα.
Να μείνουμε λίγο παραπάνω στον Παπουλή. Πόσο σημαντικό είναι να έχετε έναν παίκτη που δεν είναι φορ, αλλά βάζει τόσα γκολ;
Είναι θεμελιώδες. Ένας παίκτης όπως ο Παπουλής είναι παίκτης που μπορεί να κάνει τη διαφορά σε μία ομάδα. Αν και παίζει στα φτερά, του αρέσει να συγκλίνει και έτσι βρίσκεται κοντά στην περιοχή, κι αυτό είναι σημαντικό, όπως και τα τελειώματά του. Το τελευταίο παράδειγμα ήταν ο τελικός του Κυπέλλου. Αυτός είναι ο Παπουλής, ένας Παπουλής χαρούμενος, διαθέσιμος, που αρέσει στον κόσμο. Είχε και κάποια μέτρια διαστήματα μέσα στη σεζόν όπου δεν ήταν «παρών», είτε λόγω φυσικής κατάστασης, είτε γιατί όλοι οι παίκτες περνούν φάσεις και ρίχνουν ρυθμό.
Είναι σ’ αυτές τις περιπτώσεις που πολλές φορές οι φίλαθλοι είναι απαιτητικοί και δεν θέλουν τέτοιες περιόδους, αλλά κι αυτό (σ.σ.: η αντίδραση της εξέδρας) μερικές φορές επηρεάζει την απόδοση ενός παίκτη. Και μόνο ένας παίκτης που έχει δυνατή νοοτροπία μπορεί να το ξεπεράσει, όπως ο Παπουλής που έφτασε στο τέλος της σεζόν σε εκπληκτική φόρμα και έκανε τη διαφορά στην ομάδα μας με τα γκολ του που τα χρειαζόμαστε.
Πάμε στον Ντα Σίλβα. Έχετε δεχτεί κριτική κάποιες φορές γιατί τον χρησιμοποιήσατε στα πλάγια… Τι απαντάτε;
Δεν υπάρχει λόγος να απαντήσω, γιατί είναι επιλογές που κάνει ο προπονητής πρέπει να κάνει. Σέβομαι την κριτική πάντα, όταν είναι δημιουργική. Είναι λογικό, πάντα πρέπει να αποδέχεσαι την κριτική. Ήταν μία στιγμή που χρειαζόμασταν τον Άλεξ σε μία διαφορετική θέση. Χρειαζόμασταν ταχύτητα. Είχα δει πού έπαιζε ο Άλεξ και στην ΑΕΚ, πόσες φορές είχε παίξει εκεί στα πλάγια. Έτσι συμβαίνουν τα πράγματα μερικές φορές. Εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή χρειαζόμασταν παίκτες για τα πλάγια και είχαμε έναν παίκτη ποιοτικό που μπορούσε να μας δώσει αυτό που η ομάδα χρειαζόταν εκείνη τη στιγμή. Κι αυτός μπόρεσε να το κάνει, έκανε πολύ καλά παιχνίδια, άλλα λιγότερο καλά, αλλά αυτή είναι η ζωή ενός ποδοσφαιριστή. Και ο προπονητής πρέπει να ζει μ’ αυτό.
Ο Στογιάνοβιτς είναι πολυσύνθετος για εσάς, μπορείτε να τον χρησιμοποιήσετε σε διάφορες θέσεις…
Και πιστεύω ότι ο Λούκα μπορεί να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο, είναι νέος, με νοοτροπία, του αρέσει να δουλεύει, μπαίνει στη διάθεση της ομάδας, είναι σημαντικό ότι έχει αυτή τη νοοτροπία. Του αρέσει να βελτιώνεται, έκανε πάρα πολύ καλή σεζόν και πιστεύω ότι μπορεί και ακόμη καλύτερα. Είναι πολυσύνθετος και επίσης, αν δούμε τους αριθμούς, θα δούμε ότι αυτή τη χρονιά έβαλε πολλά γκολ, ήταν πρώτος σκόρερ. Αν και είναι μέσος –και έχει παίξει ως εσωτερικός μέσος, ως οχτάρι, ως δεκάρι- έχει ικανότητα στο τελείωμα και πάνω από όλα έχει την απαιτούμενη φυσική κατάσταση. Για το ποδόσφαιρο που θέλω στην ομάδα μου μπορεί να κάνει τη διαφορά.
Έχετε μιλήσει πολλές φορές για τη σημασία του Μπρούνο Βάλε. Τον έχετε χαρακτηρίσει τον καλύτερο τερματοφύλακα στην Κύπρο…
Εγώ δεν έχω καμία αμφιβολία. Το ξαναλέω. Είναι ο πιο ολοκληρωμένος γκολκίπερ του πρωταθλήματος. Ήρεμος, σταθερός, ποιοτικός, ικανός και με τα χέρια και με τα πόδια. Μεταδίδει ηρεμία στην ομάδα κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, κυρίως για την αμυντική γραμμή. Με τον Μπρούνο πίσω αισθανόμαστε πολύ πιο ήρεμοι για να του επιστρέψουμε τη μπάλα. Αναμφίβολα αυτή τη σεζόν απέδειξε τη σημασία του στην ομάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι συμπαίκτες του τον σέβονται και είναι ένας από τους αρχηγούς, όχι μόνο γιατί είναι από τους πιο παλιούς στην ομάδα, αλλά κυρίως για το τι άνθρωπος είναι, γι’ αυτό που εκπροσωπεί, όχι μόνο για τους συμπαίκτες του, αλλά και σε προσωπικό, κοινωνικό επίπεδο. Για όλα αυτά θεωρώ τον Μπρούνο τον καλύτερο τερματοφύλακα που έχουμε στην Κύπρο.
Αναφερόμενοι στην επιτυχία των χειμερινών μεταγραφών, στεκόμαστε κυρίως στον Μάγκλιτσα, αλλά επιτυχημένη ήταν και η μεταγραφή του Μακρίδη, αν και είχε την ατυχία με τον τραυματισμό…
Στη χειμερινή μεταγραφική περίοδο όλες οι ομάδες θέλουν να πετύχουν. Είναι σαν τους χειρούργους, όπως οι γιατροί πριν την επέμβαση, πρέπει να είναι πολύ ακριβείς. Ο Μακρίδης έφερε στην ομάδα κάτι που χρειαζόμασταν. Μην ξεχνάμε και τον Σατσέτι που ήταν εκτός για αρκετό καιρό. Ήταν και αυτός πολύ σημαντικός αυτή τη χρονιά. Αναμφίβολα ο Μακρίδης και ο Σατσέτι είναι παίκτες που παίζουν στην ίδια θέση, αλλά είναι εντελώς διαφορετικοί παίκτες και δίνουν εντελώς διαφορετικά πράγματα στην ομάδα. Αν μιλήσουμε για τον Μακρίδη, θα πρέπει να μιλήσουμε και για τον Σατσέτι. Ο Μακρίδης ήταν μία σημαντική μεταγραφή και ήρθε σε μία δύσκολη περίοδο, ήταν μία μεταγραφή που προκάλεσε αίσθηση επειδή προερχόταν από τον ΑΠΟΕΛ, είναι ένας παίκτης με χαρακτήρα, ένας παίκτης με προσωπικότητα, που ξέρει τι να κάνει, γι’ αυτό και έγινε φυσιολογικά η ενσωμάτωσή του και πρόσθεσε ποιότητα στην ομάδα.
Ο Σακέτι κάνει αυτό που χρειάζεται μία ομάδα, είναι εργάτης, παίκτης με τρομερή ψυχή. Είχε αυτή την ατυχία με την τιμωρία που τον κράτησε εκτός και έδωσε την ευκαιρία σε άλλους παίκτες να παίξουν, και προφανώς και στον Μακρίδη. Αυτό είναι το ποδόσφαιρο, οι στιγμές, να εκμεταλλεύεσαι τις ευκαιρίες, να παλεύεις για τις ευκαιρίες.
Αν μιλάμε γι’ αυτό, θα πρέπει να μιλήσουμε και για τον Νούνο και τον Μάριο. Κάποιες φορές έπαιξε ως μπακ ο Ζοάο Πέδρο, γιατί χρειαζόμασταν περισσότερη επιθετικότητα και περισσότερες ασίστ. Αλλά ο Μάριος όταν είχε την ευκαιρία, έδειξε την ικανότητα του και όχι τυχαία έπαιξε και στον τελικό του Κυπέλλου, γιατί έδειξε ότι εκείνη τη στιγμή ήταν ο καλύτερος σε εκείνη τη θέση, και αυτή ήταν η απόφασή μου. Και πιστεύω ότι αυτό υπάρχει στο ποδόσφαιρο και δεν πρέπει να το βλέπουμε ως πρόβλημα. Οι παίκτες μάχονται για τις ευκαιρίες και δείχνουν εκεί την σημασία τους στην ομάδα.
Για μένα παίζει πάντα αυτός που είναι πιο σημαντικός στην ομάδα, ανεξάρτητα από το όνομα, ανεξάρτητα από το τι σκέφτονται μερικές φορές οι φίλαθλοι ότι είναι το καλύτερο. Εγώ είμαι ο προπονητής και πρέπει να πάρω τις αποφάσεις, αν και ξέρω ότι μπορεί να δεχτώ κριτική, και εδώ στην Κύπρο ακόμη πιο εύκολα.
Για παράδειγμα, κατά τη γνώμη μου δεν έχουμε μόνο τον καλύτερο τερματοφύλακα στην Κύπρο, αλλά και τον καλύτερο κεντρικό αμυντικό. Κύπριος, ποιοτικός, που μπορεί να βελτιωθεί κι άλλο, κατά τη γνώμη μου μπορεί να εξελιχθεί πολύ, είναι πάνω στη στιγμή της καθιέρωσης. Και πιστεύω ότι αυτή η σεζόν είναι μία μεγάλη πρόκληση και γι’ αυτόν. Ο Αγγελής πρέπει να δείξει ξανά ότι είναι παίκτης με ποιότητα, είναι ένας παίκτης που εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία του και φέτος όλος ο κόσμος περιμένει –και αυτός επίσης- πολλά, αλλά είναι παίκτης που μπορεί να δώσει ακόμη περισσότερα.
Δεν είχα σκοπό να ρωτήσω για πολλούς παίκτες, γιατί δεν γνώριζα αν θα θέλατε να μιλήσετε πολύ γι’ αυτό, βλέπω όμως ότι μιλάτε ούτως ή άλλως για όλους σχεδόν τους παίκτες σας με τα καλύτερα λόγια…
Για μένα το ποδόσφαιρο και οι ομάδες είναι οι παίκτες. Και είναι σημαντικό τι σκέφτεται ο προπονητής για τους ποδοσφαιριστές, τι σκέφτονται οι παίκτες για τον προπονητή, γιατί αυτός ο συνδυασμός ιδεών κάνει μία ομάδα δυνατή. Και με ικανοποιεί να βλέπω τους παίκτες μου να ταυτίζονται με τον τρόπο παιχνιδιού μας. Και γι’ αυτό δουλεύουμε και παλεύουμε καθημερινά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για τον προπονητή και είναι αυτό που του δίνει καθημερινά ικανοποίηση ,να αισθάνεται και να βλέπει εξέλιξη, όχι μόνο στην ομάδα, αλλά και ατομικά σε κάθε παίκτη, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της ομάδας.
Οι παίκτες εμπνέονται περισσότερο όταν ο προπονητής τους υπήρξε μεγάλος παίκτης;
Εγώ έχω πολύ συγκεκριμένη άποψη για την καριέρα μου. Δεν ήμουν μεγάλος παίκτης. Ήμουν ένας παίκτης που κατέκτησε πολλά πράγματα, αυτό είναι διαφορετικό.
Με καριέρα τόσων χρόνων στην Πόρτο λέτε πως δεν ήσασταν μεγάλος παίκτης;
Καταλαβαίνω αυτό που λες, αλλά η μεγάλη μου διαφορά στην καριέρα μου ως παίκτης και αυτό που μεταφέρω και ως προπονητής ήταν αυτό, ότι πάντα πίστευα σ’ αυτό που έκανα και στο τι μπορούσα να κάνω για να βοηθήσω την ομάδα μου κι αυτό ήταν πάντα καθοριστικό για μένα ως παίκτης. Μιλάμε για την Πόρτο, γιατί ήμουν τα περισσότερα χρόνια και κατέκτησα πολλούς τίτλους, αλλά ήμουν και σε μία ομάδα μικρή, όπως η Μποαβίστα, και στο μοναδικό πρωτάθλημα που έχει στα 110 χρόνια της ιστορίας της ήμουν εκεί, κι αυτό για μένα είναι σημαντικό, είναι ικανοποίηση για μένα το ότι ήμουν εκεί και πάλεψα γι’ αυτό. Έτσι έκανα καριέρα, με τη σκέψη να βοηθώ, να συνεισφέρω, να μάχομαι. Γι’ αυτό λέω ότι δεν ήμουν μεγάλος παίκτης, αλλά παίκτης που κατέκτησε πολλά πράγματα. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Κι αυτή είναι η ικανοποίησή μου για την καριέρα μου ως παίκτης και αυτό που προσπαθώ να μεταδώσω και ως προπονητής.
Πάμε λίγο και στην άμυνα. Πέρυσι η ομάδα ξεκίνησε πολύ δυνατά στην άμυνα, αλλά προς το τέλος δεχόταν πολλά γκολ. Τι να περιμένουμε φέτος;
Θα προσπαθήσουμε να βελτιωθούμε και να επαναφέρουμε την σταθερότητα που είχαμε στην αρχή της σεζόν. Κάποια πράγματα όμως είναι σχετικά. Ο τρόπος που παίζαμε στο τέλος διέφερε από τον τρόπο που παίζαμε στην αρχή. Είδα όταν ήρθα ότι τα προηγούμενα χρόνια η ομάδα δεχόταν πολλά γκολ. Έβαζε πολλά γκολ, αλλά δεχόταν και πολλά. Έχανε με σκορ 5-2, 4-2, σκορ μεγάλα. Ήταν μία από τις ανάγκες που είδαμε στην ομάδα όταν ήρθαμε, να δώσουμε σταθερότητα στην ομάδα για να μπορέσουμε μετά να εφαρμόσουμε αυτό που θέλαμε.
Επίσης δεν ξεκινούσαμε τη σεζόν με το πρωτάθλημα, αλλά με το Γιουρόπα Λιγκ. Στα τέσσερα πρώτα παιχνίδια δεν δεχτήκαμε γκολ κι αυτό για εμάς ήταν θεμελιώδες, να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και οι παίκτες που ήταν στην ομάδα και οι παίκτες που είχαν έρθει.
Μετά έχει σημασία και πότε δέχεσαι το γκολ, μπορεί αυτό να καθορίσει το παιχνίδι. Άλλες φορές δεχόμασταν πρώτοι γκολ και έπρεπε να το ανατρέχουμε, άλλες φορές είχαμε λιγότερες απειλές, άλλες βάζαμε πρώτοι γκολ και παίζαμε διαφορετικά. Αναμφίβολα, αν και αμυντικός μου αρέσει να παίζουμε επιθετικά, για μένα το ποδόσφαιρο ζει από τα γκολ και το θέαμα στο ποδόσφαιρο είναι τα γκολ. Η ομάδα μας όμως έχει και την ικανότητα να είναι ενωμένη και να αμύνεται και με τους έντεκα παίκτες, κάτι που είναι δύσκολο συχνά στο ποδόσφαιρο. Κι αυτό είναι στα υπέρ των παικτών, έχουν τη νοοτροπία να βοηθούν και να δουλεύουν όταν δεν έχουμε τη μπάλα. Γιατί το ποδόσφαιρο γίνεται ολοένα και πιο ισορροπημένο, δεν είναι όπως σε ματς της Μπαρσελόνα που έχει 80% κατοχή της μπάλας. Τα παιχνίδια στο πρωτάθλημά μας είναι πιο ισορροπημένα.
Το αγαπημένο θέμα των οπαδών είναι οι μεταγραφές. Πρώτα από όλα, ικανοποιημένος με τις μεταγραφές μέχρι τώρα;
Πρώτα, πρέπει να δουλέψουμε σοβαρά και να έχουμε κάποια παιχνίδια για να μπορέσουμε να εκφέρουμε άποψη τελική. Δεν θέλαμε και δεν θέλουμε να κάνουμε πολλές μεταγραφές. Έχουμε και το όριο των ξένων παικτών, η κυπριακή αγορά είναι πιο περιορισμένη και δεν μπορούμε να κινηθούμε πολύ εκεί. Αυτό που κάνουμε μέχρι τώρα είναι συγκεκριμένες μεταγραφές σε θέσεις που πιστεύουμε ότι έχουμε περισσότερο ανάγκη. Και μ’ αυτό τον περιορισμό των ξένων θα πρέπει να είμαστε πολύ πιο αποτελεσματικοί, πάντα με στόχο να βελτιώσουμε την ομάδα.
Υπάρχει βιασύνη για τις μεταγραφές που λείπουν; Τις θέλετε για τα πρώτα ευρωπαϊκά παιχνίδια ή προτιμάτε να περιμένετε μέχρι να βρείτε τους κατάλληλους παίκτες;
Θα προσπαθήσουμε, αλλά αυτό εξαρτάται και από το τι προσφέρει η αγορά. Δεν θα κάνουμε μεταγραφές για να κάνουμε. Έχουμε 2-3 αποφάσεις να πάρουμε τις επόμενες μέρες, γιατί είναι κάτι που χρειάζεται η ομάδα. Δεν θα κάνουμε μεταγραφές, γιατί πρέπει να φέρουμε έναν παίκτη τώρα. Αν δεν έχει την ποιότητα που θέλουμε για την ομάδα, σίγουρα δεν θα κάνουμε τη μεταγραφή.
Είναι γεγονός ότι λείπει ένας αριστερός εξτρέμ και ένας ή δύο στόπερ;
Είμαι οπαδός του Απόλλωνα ή δημοσιογράφος και βλέπω τον Απόλλωνα. Βλέπω ότι υπάρχουν μία-δύο θέσεις όπου χρειάζονται ακόμη μεταγραφές. Χρειαζόμαστε τουλάχιστον έναν στόπερ κι έναν ακραίο επιθετικό, αλλά ο ακραίος επιθετικός δεν είναι τόσο μεγάλη ανάγκη, αφού έχουμε τον Ζοάο Πέδρο, τον Παπουλή, τον Πίττα.
Θα είναι εξτρέμ και για τις δύο πλευρές ή αριστερός;
Θα δείξει από το τι προσφέρει η αγορά. Αν υπάρχει κάτι καλό, θα το φέρουμε. Αν δεν υπάρχει, δεν θα φέρουμε.
Το θέμα των στόπερ εξαρτάται και από τον Φρέιρε. Μπορεί να είναι αυτός ο ένας από τους δύο στόπερ;
Μπορεί να είναι ο Φρέιρε ο ένας. Εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Ένας παράγοντας είναι οι θέσεις ξένων και κοινοτικών, αυτό για μένα που είμαι προπονητής έχει μεγάλη σημασία. Έχει σημασία στην τελική μου απόφαση.
Δεν έχετε αποφασίσει επομένως αν θα είναι δύο στόπερ ή ένας στόπερ και ο Φρέιρε…
Είναι όλα στο τραπέζι. Θα πάρουμε την καλύτερη απόφαση για την ομάδα.
Δεν έχουν γραφτεί πολλά ονόματα η αλήθεια είναι για τον αμυντικό του Απόλλωνα. Ένα που γράφεται πολύ είναι αυτό του Βόλοβικ της Σαχτάρ… Σας ενδιαφέρει;
Μίλησα για τον Φρέιρε, γιατί ο Φρέιρε ήταν στην ομάδα πέρυσι και έκανε πολύ καλή χρονιά. Νομίζω ότι δεν έχει νόημα να μιλάμε για άλλους παίκτες που δεν είναι στην ομάδα. Μίλησα για τον Φρέιρε που έκανε πολύ καλή σεζόν, αλλά υπάρχει ο περιορισμός με τις θέσει ξένων και εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα.
Ψάχνετε επίσης παίκτες κάτω των 21;
Πάντα ψάχνουμε ποιότητα. Και τον Ανδρέα Καρό τον πήραμε, γιατί είδαμε ποιότητα, είδαμε δυναμική για να μας βοηθήσει και στο μέλλον μπορεί να είναι σημαντικός για την ομάδα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και αυτούς τους παίκτες, όπως και τους νεαρούς παίκτες που προέρχονται από τις ακαδημίες μας, όπως ο Ψίχας, ο Πίττας, παίκτες που μας έχουν δείξει πως έχουν ικανότητα και θα συνεχίσουν να εξελίσσονται, γιατί πιστεύω ότι αυτοί είναι το μέλλον της ομάδας.
Αν η ομάδα προχωρήσει και μπει στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ, θα γίνει μεταγραφικό μπαμ ή δεν θα περιμένετε μέχρι τότε;
Όχι, δεν θα πάρουμε αποφάσεις μ’ αυτό το κριτήριο. Δεν εξαρτώνται οι μεταγραφές μας από τους ομίλους. Ότι είναι από τους βασικούς μας στόχους να είμαστε στους ομίλους δεν θα το κρύψω. Και γι’ αυτό θα δουλέψουμε.
Αντιλαμβάνομαι ότι δεν θέλετε να πείτε πολλά για τις μεταγραφές…
Δεν θα έχει ενδιαφέρον και δεν μου αρέσει να μιλήσω απλά για να μιλήσω. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει αυτός ο περιορισμός με τους ξένους και τους κοινοτικούς. Ξέρουμε τις ανάγκες της ομάδας. Αναμφίβολα και φυσιολογικά η θέση του στόπερ είναι αυτή τη στιγμή θεμελιώδης για εμάς. Θα αποφασίσουμε τις επόμενες μέρες γι’ αυτό. Τα υπόλοιπα είναι δευτερεύοντα και όχι τόσο σημαντικά. Και πολύ περισσότερο τα ονόματα, γιατί είναι πολλά…
Πάμε λίγο και στην καθημερινότητά σας. Πώς είναι η ζωή στην Κύπρο;
Εδώ στη Λεμεσό είναι φανταστικά. Από την πρώτη μέρα αισθάνθηκα πολύ καλά, με υποδέχτηκαν πολύ καλά, όχι μόνο η ομάδα, αλλά και ο κόσμος. Αισθάνομαι πολύ όμορφα, όπως και η οικογένειά μου. Πιστεύω ότι δεν είναι μόνο οι συνθήκες της δουλειάς, αλλά και οι συνθήκες της ζωής. Και η Κύπρος έχει μεγάλη ποιότητα ζωής και μπορείς να ζήσεις άνετα, ειδικά στη Λεμεσό, μία πόλη που τα έχει όλα. Είναι όμορφα και είμαι ικανοποιημένος με τη ζωή εδώ, όπως και η οικογένειά μου.
Σας έχει ακολουθήσει και η οικογένεια από πέρυσι…
Ανά περιόδους ναι, γιατί τα παιδιά μου πάνε σε σχολείο στην Πορτογαλία και μερικές φορές δεν είναι τόσο εύκολο να είναι εδώ. Όποτε μπορούν, όμως, είναι εδώ. Το πιο σημαντικό είναι πως μας υποδέχτηκαν όπως θα ήμασταν στην Πορτογαλία. Κάποιος νέος που έρχεται και θέλει να αισθάνεται καλά σε μία πόλη και μία χώρα, το βρίσκει εδώ. Με υποδέχτηκαν όλοι πολύ καλά και με αντιμετωπίζουν με σεβασμό και στο δρόμο, στο εστιατόριο, στο ξενοδοχείο οι άνθρωποι, όχι μόνο οι φίλαθλοι του Απόλλωνα. Μου αρέσει να σέβομαι τους άλλους και αισθάνομαι ότι και οι άλλοι με σέβονται.
Σας έτυχε κάποιο περίεργο περιστατικό στο δρόμο;
Φυσιολογικά πράγματα. Λένε περισσότερα στο γήπεδο, όπως είναι λογικό (σ.σ.: γελάει). Μου μιλούν νορμάλ, με ευγενικό τρόπο, μερικές φορές μου λένε τη γνώμη τους, αλλά όχι κάτι αξιοπερίεργο. Μου αρέσει να σέβομαι και να με σέβονται. Κι αυτό αισθάνομαι ότι λαμβάνω, όχι μόνο για τη δουλειά μας, αλλά και για το πώς είμαστε ως άνθρωποι. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για κάποιον που έρχεται από το εξωτερικό.
Αντέχετε τη ζέστη;
Αυτό είναι πιο δύσκολο, ειδικά τώρα που ήρθα από την Πορτογαλία και υπήρχε μεγάλη διαφορά στη θερμοκρασία, εδώ είχαμε 12-13 βαθμούς παραπάνω! Και η υγρασία επίσης. Είναι δύσκολο κυρίως για τις προπονήσεις, γι’ αυτό και γίνονται οι πολύ πρωί ή πολύ αργά, γιατί διαφορετικά δεν υπάρχουν οι συνθήκες για να γίνει καλή προπόνηση. Αλλά αν εξαιρέσουμε αυτό, η ποιότητα ζωής είναι πολύ καλή. Οι οπαδοί είναι παθιασμένοι με την ομάδα, οπαδοί που απολύτως λογικά θέλουν να κερδίζουν, όπως και εμείς. Και μας το δείχνουν.
Πιο δύσκολη η ζέστη ή η οδήγηση από αριστερά στην αρχή;
(σ.σ.: γελάει) Και τα δύο πολύ δύσκολα! Ήταν πολύ δύσκολη και η οδήγηση, αλλά σιγά – σιγά τα καταφέραμε.
Η συνέντευξη πάρθηκε πριν ολοκληρωθεί το θέμα με τον Φρέιρε που τελικά έκλεισε αλλού.
Recommended for you